Maria en Jozef kijken vol aandacht en toewijding naar hun zoon Jezus. Ze worden omsloten door een krans van bloemen, alsof ze zich in een tuin bevinden.

Besloten tuin

Maria wordt vaak afgebeeld in een besloten tuin. Deze hortus conclusus (L.) staat symbool voor haar maagdelijkheid en kuisheid. De metafoor van de ondoordringbare tuin in relatie tot Maria, is ontleend aan de Bijbel. In het Hooglied van Salomo bezingt een bruidegom zijn geliefde als volgt: ‘Zusje, bruid, een besloten hof ben jij, een gesloten tuin, een verzegelde bron’ (Hooglied 4:12 De Nieuwe Bijbelvertaling 2008).

Trouwe liefde

De rozen hebben geen doornen, omdat Maria zonder zonden is. Rozen verspreiden ook een heerlijke en blijvende geur, zelfs na hun bloei. Vanwege die eigenschap zijn ze een symbool van trouwe liefde.

Afhankelijkheid van God

In deze bloemenkrans is het aannemelijk dat de bloemen een religieuze betekenis hebben. Eind zestiende eeuw krijgt de tulp een speciale eigenschap toebedeeld. Hij verwelkt als de zon verborgen is. De tulp verwijst daarmee naar de afhankelijkheid van de mens van God. De zon is immers een metafoor voor het goddelijke licht.

Een nieuw begin

Narcissen zijn in hun eenvoud en schoonheid een verwijzing naar de lente, naar een nieuw begin. Ze symboliseren ook de opstanding van Jezus op eerste Paasdag. In deze bloemenkrans  wijzen ze vooruit naar de gebeurtenissen in het leven van Jezus.

Ze werken niet en weven niet

De rode tuinanemoon, rechtsboven het medaillon met de Heilige Familie, krijgt vaak dezelfde duiding als de ‘lelie des velds’ waarover Jezus spreekt in de Bergrede. ‘Kijk eens naar de lelies, hoe ze groeien in het veld. Ze werken niet en weven niet’ (Matteüs 6:27-28 De Nieuwe Bijbelvertaling 2008) Met andere woorden kijk naar de eenvoud van de bloemen en hecht niet aan aardse rijkdom die vergankelijk is.

Een dubbele moraal

Onderaan de krans hangt een slaapbol of bolpapaver (L. papaver somniferum) met het ‘gezicht’ van de bloem naar achteren gekeerd. Dat duidt op de slechte eigenschappen van Vergetelheid en Onwetendheid. Bij een positieve benadering staat de slaapbol voor Waakzaamheid en Herinnering en is de bloem naar voren gekeerd.

Hemelse waarheid

De vlinder is het symbool van de ziel die zich heeft bevrijd van alle aardse wensen en verlangens en zich richt op de hemelse waarheid. Op de witte bloemen is het rode zaagsprietkevertje te zien. Kevers worden vaak in verband gebracht met nieuw leven en de Schepping. Ook het (onze) lieveheersbeestje is een kever. De rode kleur van het schild en de vijf stippen verwijzen naar de vijf kruiswonden van Christus.

Het medaillon met de Heilige Familie is van de Antwerpse kunstschilder Gonzales Coques (1618-1684).